Isu royalti minyak untuk Terengganu

Sama ada ia dikatakan wang ehsan atau royalti minyak, isunya sama saja. Ia sudah berlarutan agak lama. Isu yang diperkatakan membabitkan pembayaran wang tunai oleh Petronas kepada Kerajaan Negeri Terengganu.

Dalam perjanjian di antara Kerajaan Negeri Terengganu dan Petronas yang ditandatangani pada 22 Mac 1975, tiada perkataam royalti digunakan. Apa yang disebut dalam perjanjian ialah pembayaran wang tunai mengikut Seksyen 4 Akta Kemajuan Petrolium 1974 yang menjadi asas perjanjian tersebut:

"Sebagai balasan bagi pemunyaan dan hak-hak, kuasa-kuasa, kebebasan-kebebasan dan keistimewaan-keistimewaan yang diletakkan padanya menurut Akta ini, Perbadanan (Petronas) itu hendaklah membuat kepada Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan mana-mana Negeri yang berkenaan apa-apa pembayaran wang tunai sebagaimana yang dipersetujui oleh pihak berkenaan."

(Seksyen 4 Akta Kemajuan Petroliam 1974)

Menteri Besar Terengganu semasa dibawah pentadbiran Kerajaan PAS, Tuan Guru Haji Abdul Hadi Awang mengaku (sila lihat The Sun Jumaat 15 September, 2000) bahawa perkataan royalti tidak disebut dalam perjanjian 1975 tetapi perjanjian itu merujuk kepada pembayaran wang secara tunai sebanyak lima peratus kepada Kerajaan Negeri.

Amat jelas perjanjian itu menyebut bahawa pembayaran hendaklah dibuat kepada Kerajaan Negeri dan ini bermakna ia tidak boleh disalurkan kepada pihak ketiga.

Sebelum PAS menerajui Terengganu, bayaran wang tunai itu disalurkan terus kepada Kerajaan Negeri pimpinan UMNO (Barisan Nasional) tetapi apabila UMNO/BN tewas kepada PAS, ia disalurkan kepada sebuah Jawatankuasa Peringkat Pusat (JPP) yang dianggotai oleh para pegawai kanan Kementerian Kewangan dan Jabatan-Jabatan Persekutuan.

Kerajaan Persekutuan berhujah bahawa wang tersebut bukan hak Kerajaan Terengganu berlandaskan undang-undang.

Menurut pentafsiran undang-undang, tidak ada negeri di Semenanjung Malaysia berhak mendapat "royalti" bagi perolehan minyak kerana tidak ada minyak ditemui di dalam mana-mana negeri tersebut. Menurut Kanun Tanah Negara 1928, tanah negeri ditakrifkan sebagai meliputi semua tanah di dalam negeri "termasuklah pesisir bawah dan dasar laut di dalam perairan wilayah negeri berkenaan".

Mengikut Emergency Ordinance No 11 1969 pula, takrif perairan wilayah sesebuah negeri ialah tiga batu nautika daripada paras air surut. Di luar tiga batu nautika, itu adalah pelantar benua yang menjadi perairan kebangsaan. Semua sumber minyak yang ditemui di kawasan itu, sama dalam kes di Terengganu, adalah menjadi hak Kerajaan Persekutuan.

Dalam kes di Terengganu, oleh kerana minyak dijumpai kira-kira 150 kilometer di luar kawasan perairan negeri, Terengganu sebenarnya tidak berhak mendapat apa-apa pembayaran kerana perolehan minyak tersebut ialah di kawasan pelantar benua yang menjadi hak Kerajaan Persekutuan.

Perlu diketahui bahawa dalam perjanjian pembayaran tunai kepada Terengganu, ia hanyalah satu perjanjian persefahaman (MOU) di antara Kerajaan Negeri Terengganu (ketika itu UMNO/BN) dan Petronas. Dalam istilah undang-undang, perjanjian sebanyak enam perenggan itu tidak merupakan perlunasan kepada penghartaan atau pemilikan harta. Penghartaan terjadi daripada perjanjian atau pemberian. Dalam kes Terengganu, penghartaan secara konsepnya adalah dipegang oleh Terengganu tetapi pada hakikatnya, oleh kerana minyak berada di kawasan pelantar benua yang menjadi milik Kerajaan Persekutuan, maka Terengganu tidak ada asas kepada penghartaan tersebut.

Selama ini, siapa yang mengurus dan mengendalikan wang yang sebegitu banyak selepas UMNO/BN berjaya membentuk semula pentadbiran negeri yang diketuai oleh Idris Jusoh? Wang berjumlah berbilion ringgit itu beralir ke mana? Siapa atau pihak mana yang mendapat faedah?

Jika negeri Terengganu mendapat wang yang sebegitu banyak, kenapa masih ramai rakyatnya hidup dalam kemiskinan? Kenapa masih ada kampung yang tiada bekalan air bersih mahupun kuasa elektrik? Kenapa masih ada kampung yang tiada hubungan jalan yang sempurna ataupun jambatan untuk menyeberangi sungai?

Kerajaan baru pimpinan MB Datuk Ahmad Said turut tertanya-tanya berkaitan isu wang ehsan/royali minyak. Kenapa?

(22 MAC 1975 - Perjanjian mengenai bayaran wang tunai petroliam ditandatangani antara Kerajaan Negeri Terengganu yang diwakili Menteri Besar Tan Sri Wan Mokhtar Ahmad dan Petronas yang diwakili Pengerusinya Tengku Razaleigh Hamzah.)